Yeme Bozuklukları ve Tedavi Yöntemleri

Anoreksiya nervoza, bulimia ve aşırı yeme arzusu en çok gelişme çağındaki genç kızlarda ve duygusal sorunları olan genç kadınlarda görülür. Sorunun üstesinden gelinebilmesi için profesyonel yardım almak şart olabilir. Ancak, yeme bozukluklarının nedenini anlamak ve aşağıda verilen ipuçlarını takip etmek hastalığın ilerlemesini engelleyebilir ve tıbbi tedaviye destek sağlayabilir.yeme bozukluğu, yeme bozukluğu tedavisi, yeme bozukluğu nasıl tedavi edilir

Yeme bozukluğunun çeşitli türleri vardır; ancak hepsinde yiyeceklerle kişi arasında anormal bir ilişki göze çarpar. Çoğu kez gelişme çağında başlayan anoreksiya nevrozada kişi -genellikle kadın- kendisini genellikle yanlış bir kanıya kapılarak fazla kilolu bulduğu için yemek yemeyi reddeder. Daha çok 15 ve 30 yaşlan arasında görülen bulimiada kişi bazen yemek yedikten sonra kendini kusturur. Aşırı yeme arzusu ise her yaşta görülebilir.

Yeme bozukluğu kişinin kendisi ve aile fertleri için çoğu zaman büyük bir stres yaratır. Yemek, açlığın yanı sıra, bilinçaltındaki duygusal ihtiyaç ve arzuları da tatmin ettiğinden, yeme bozukluğu stres, anksiyete veya depresyona neden olan karşılanmamış ihtiyaçlarla başa çıkma çabasını temsil eder. Yeme bozukluğu bulunan kişiler genellikle ya gergin kişilerdir, kendilerine güvenleri yoktur ve dış dünyayla ilişkileri zayıftır.

Anoreksiya ve bulimia hastalarının bazılarında duygusal sorunların tetiklediği aşın bir kilo alma korkusu bulunur. Yeme bozukluğu olan biri ya çok az yer ve kendini kusturur ya da acı veren duygulardan uzaklaşmak, ona korkunç, karmakarışık veya tehlikeli gözüken yaşamdan kaçmak veya belki de kötü düşünceleri aklından silmek için aşın yer. Anoreksiya hastalarının bazılarında besin eksikliği görülür ve bu onların iştahını daha da azaltır.

Bunu biliyor muydunuz?

Obez olan bir kişide yeme bozukluğu bulunması şart değildir, fakat giderek artan obezite veya kaybedilen kiloları geri alma eğilimi yeme düşkünlüğüne ya da diğer aşırı yeme bozukluklarına delalettir.

Belirtiler

Anoreksiya nervoza: Bu hastalığın belirtileri yeterince yemek yememek, yiyecek çeşitliliğini sınırlamak, ciddi ve hatta yaşamı tehdit eden derecede kilo kaybetmek, huzursuzluk, yorgunluk, güçsüzlük ve saç dökülmesidir. Anoreksiya hasta-lanndan bazılan aşın derecede ve takıntı halinde egzersiz yaparak kilo kaybını daha da artınr.

Bulimia: Bulimianın temel belirtisi aşın yemek yedikten sonra kendini kustumıak veya nıüshil kullanarak yenilenlerin sindirimini ve emilmesini önlemektir. Bu hastalann kilosu normal olabilir.

Devamlı kusma olayı yorgunluğa, dişlerin çürümesine, devamlı bir boğaz ve karın ağrısına, şişkinliğe, sindirim rahatsızlıklarına ve çeşitli metabolizma bozukluklarına neden olur. Aşın müshil almak ise bağırsak kaslarının işlevini bozar ve kronik kabızlık yapar. Ayrıca, sıvı, elektrolit ve besin eksikliğine de yol açabilir.

Aşırı yeme arzusu: Bu hastalığa sahip kişiler genellikle şişman olur ve aç olmadıkları zaman bile bir şeyler yeme arzusu hissederler. Yeme düşkünlüğü, tek bir oturuşta ve genellikle çok kısa bir süre içerisinde muazzam miktarda yemek yemeyi içermektedir. Hasta, yemek yerken kontrolü tamamen kaybeder, hızla yer ancak doyduğunu hissetmez. Yeme düşkünlüğü bulunan bazı kişiler ne yiyeceğini ve neler satın alması gerektiğini planlama işine saatlerini verirler. Ancak, aynı zamanda bu düşkünlüklerinden utanır ve çoğu zaman gizli gizli yerler.

Tedavi

Stres yönetimi: Birçok yeme bozukluğunda stres ve anksiyete büyük bir rol oynadığından, bunlarla başa çıkmanın yollannı bulmak son derece fayda sağlayacaktır. Dummunuzu açıkça anlatabileceğiniz birinden duygusal destek almaya ihtiyacınız vardır. Bazı hastalar günlük tutmak, resim veya heykel yapmak gibi yaratıcı fâaliyetlerin söze döke-medikleri duygulan açığa vurmaya yardımcı olduğunu düşünürler. Aşın yemek yiyorsanız, yeme arzusu bastırdığında, yapabileceğiniz ilginç ve eğlenceli şeylerin bir listesini hazırlayın. Örneğin, ferahlaticı, hoş kokulu bir banyo yapmak, yürüyüşe çıkmak veya bir arkadaşınıza ziyarete gitmek iyi gelebilir.

Çiçek özleri: Kendinize ve bedeninize dair hissettiğiniz olumsuz duygulardan kurtulmak için duygulannızla en çok örtüşen bir veya birden çok bitki özü seçin. Bunlardan içme suyunuza dörder damla damlaün ve günde dört kere, aç karnına için. Aşağıdaki çiçek özleri bilhassa uygun olabilir:

  • Yaban Elması:fiziksel görünümünüzü beğenmiyorsanız.
  • Kaya Suyu:kendinizi çok zorluyorsanız; örneğin, yemek yemeyi reddediyorsanız.

Beslenme: Aşın yeme arzusu duyan kişiler genellikle bol şekerli ve nişastalı yiyecekleri tercih ettiklerinden kan şekeri seviyeleri çok çabuk yükselir. Pankreas buna fazla insülin salgılayarak karşılık verince kan şekeri çok düşer ve daha fazla şekerli veya rafine karbonhidratlı yiyeceklere karşı aşın bir istek oluşur. Bu tür yiyecek tüketiminizi kısıtlamaya çalışın ve aşağıdaki tavsiyeleri uygulayın:

  • Daha fazla lifli besinler tüketin.
  • Günde iki veya üç öğün bol yemek yerine sık aralıklarla az yiyerek kan şekerinizi belirli bir seviyede tutmaya çalışın.
  • Krom bakımından zengin yiyecekler yiyin. Krom kan şekeri seviyesini düzenler.
  • Alkol ve kafeinli içecekler enerjinizi azaltır ve daha fazla yemek yeme isteği uyandırır. Bunları azaltın.
  • Aşırı yeme arzusu uyandıran ve kilonuzdaki değişikliklere neden olan bir besin hassasiyetiniz varsa bunu bulmaya çalışın. Suçlu besini bulmak için yiyecekleri teker teker beslenmenizden çıkararak deneme yapabilirsiniz. Ancak, özellikle çok zayıf olmanız halinde bunu profesyonel birinin yardımıyla yapın.

Vitamin ve mineraller: İştah, hipotalamusda bulunan nörotransmiterler tarafından denetlenir. Bu doğal maddelerin etkinliği ise anksiyete, depresyon ve B vitamini ile çinko eksikliklerinden etkilenen kandaki şeker, yağ asideri ve hormon seviyelerinin etkisi altındadır. Nörotransmiterlerinizin dengesini korumak için aşağıda sayılan besinler bakımından zengin olan yiyecekleri tercih edin (veya bunlan vitamin ve mineral takviyesi alarak sağlayın):

  • B vitamini kompleksi (yağsız et, süt, tam tahıllar, taze sebzeler)
  • Çinko (yağsız et, kümes hayvanlan, kabuklu deniz ürünleri, yumurta sansı, sert kabuklu yemişler, çekirdekler, tam tahıllar, sert peynirler, kök sebzeler)
  • Kalsiyum (süt, peynir, sert kabuklu yemişler, çekirdekler, yeşil yapraklı sebzeler, baklagiller)
  • Magnezyum (kabuklu deniz ürünleri, sert kabuklu yemişler, tam tahıllar, çekirdekler, yeşil yapraklı sebzeler)
  • Manganez (çay, sert kabuklu yemişler, çekirdekler, tam tahıllar, yeşil yapraklı organik sebzeler, ananas, kuru üzüm, yaban mersini)
  • Potasyum (meyve ve sebzeler)
  • Selenyum (balık, tam tahıllar, organik meyve ve sebzeler)

Yoga: Düzenli olarak yoga yapmak gerginliği ve depresyonu azaltır ve duygusal ihtiyaçlarınızı yemek yeme dışında başka bir uğraşla karşılamanızda size yardımcı olur. Yoga şu şekilde fayda sağlar:

  • Kendinizi kontrol etmenizi sağlayarak arzularınızı anında veya sağlıksız bir şekilde tatmin etme isteğinize hâkim olmanızı sağlar.
  • Gevşemenize yardımcı olur.
  • Yaşamınıza hâkim olduğunuz hissi uyandırarak anormal yemek yeme ihtiyacına alternatif oluşturur.

Duygu eğitimi: Bu teknik, olumlu düşünmeyi ve etrafinızda yiyecekler olduğunda derhal yemeğe başlama arzusunu kontrol etmeyi öğretir ve böylece kendinizi suçlu hissetmemenizi sağlar. Bir yiyeceğe karşı aşın arzu duyduğunuzda kendi kendinize şöyle deyin: “Yiyeceğim, ama niye acele edeyim? Yavaşla, rahatla; bu yiyecekten keyif al.” Sonra beş kez derin nefes alın ve yavaş yavaş, her lokmanın tadını çıkararak yemeye başlayın.

Diğer tedavi yöntemleri: Doktorunuzdan sizi, yeme bozuklukları konusunda uzman olan bir psikiyatr veya psikoterapiste yönlendirmesini isteyin. Bir diyetisyen bu sorunla mücadele etmek için nasıl yemeniz gerektiğini ve dengeli bir beslenmenin yollarını öğretir.

Ne Zaman Tıbbi Yardım Gerekir?

  • Dört haftadan uzun bir süredir yeme düzeniniz olağanın dışında seyrediyorsa.
  • Olağanüstü derecede şişmanlıyor veya zayıflıyorsanız.
  • Gereksiz yere müshil, idrar söktürücü veya kusturucu ilaçlar kullanıyorsanız.

Acil Durum

  • Bulimia olur veya hiç yemek yememeye başlarsanız.